Historia rozpoznania jednostki chorobowej
Najstarszy zapis na temat choroby, którą można przyrównać do cukrzycy, pochodzi z 1550 roku p.n.e. Jest to papirus Ebersa, na którym znajduje się opis objawów schorzenia, przebiegającego z poliurią, czyli częstym oddawaniem moczu. Dokument ten odnaleziono w XIX wieku. W pismach ludów starożytnych (Hindusi, Egipcjanie, Grecy) można spotkać informację na temat choroby charakteryzującej się zwiększonym pragnieniem, częstym oddawaniem moczu, która szybko prowadzi do całkowitego zniszczenia organizmu i w ciągu paru miesięcy kończy się śmiercią. Około roku 200 n.e. schorzenie to zostało określone przez Areteusza z Kapadocji jako diabetes, co po grecku znaczy ‘syfon’. Słowo to miało oddawać ucieczkę płynów z organizmu i śmierć na skutek odwodnienia. Następnie w 1797 roku nazwę wzbogacono łacińskim mellitus, czyli ‘słodki jak miód’, ponieważ zauważono, że mocz chorych jest słodki.
W XIX wieku odkryto, że osoby umierające na tę chorobę, mają uszkodzone trzustki i że jej podłożem jest zaburzona gospodarka węglowodanowa. W 1824 roku Prout opisał przypadek śpiączki cukrzycowej, a Kussmaul oddech kwasiczy, powstający w wyniku kwasicy ketonowej u chorych na diabetes mellitus. W 1869 roku Paul Langerhans, analizując budowę trzustki, opisał jej struktury anatomiczne, które zostały od jego nazwiska nazwane wyspami Langerhansa. Dwadzieścia lat później Oskar Minkowski wraz z Josephem von Meringiem doświadczalnie dowiedli, że usunięcie tego organu powoduje śmierć w wyniku zbyt wysokiego poziomu cukru w organizmie (doświadczenia przeprowadzali na psach). Nie znając podłoża fizjologicznego choroby, pacjentów leczono jedynie dietą bezwęglowodanową, która sama w sobie była wyniszczająca.
Insulinę odkryto dopiero w XX wieku, w latach 1921–1922. Dokonało tego dwóch Kanadyjczyków – chirurg Frederick Banting i student medycyny Charles Best. Dowiedli oni, że hormon produkowany jest przez wyspecjalizowane komórki położone na wysepkach Langerhansa w trzustce i że odpowiada za transport glukozy do komórek organizmu. Dwa lata później Banting został wraz z szefem instytutu badawczego Johnem Macleodem uhonorowany za to dokonanie nagrodą Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny.
Nad insuliną dalej pracował James Collip, udało mu się doprowadzić do uzyskania jej oczyszczonej postaci i podjęcia prób leczenia chorych na cukrzycę. Pierwszą osobą, u której zastosowano takie leczenie był Leonard Thompson, czteroletni chłopiec z Toronto. W 1942 roku Loubatieres odkrył, że stabilizująco na podwyższony poziom glukozy we krwi działają także pochodne sulfonylomocznika. Kolejnym przełomem było odkrycie budowy insuliny, którego dokonał Frederick Sanger w 1954 roku, za co cztery lata później otrzymał nagrodę Nobla. Więcej, udało mu się insulinę sztucznie wyprodukować, dzięki czemu na początku lat 80. Goeddel, Kleid i Bolivar stworzyli za pomocą inżynierii genetycznej pierwszą ludzką insulinę rekombinowaną, którą można było leczyć osoby chore na cukrzycę.
Opracowanie merytoryczne
Cukrzyca
- Definicja cukrzycy
- Historia rozpoznania jednostki chorobowej
- Rola insuliny w organizmie człowieka
- Rozpoznanie choroby
- Cukrzyca typu 1
- Cukrzyca typu 2
- Leczenie cukrzycy
- Powikłania cukrzycy
- Leczenie cukrzycy u osób starszych
- Leki przeciwcukrzycowe
- Cukrzyca ciężarnych